Update: Japan le Tsunami

A voikhatnak CCN website kan rak thanh lio ah Japan cozahlei thawngthanhtu hna nih minung 300 leng an thi lai tiah a thanhmi cu, tuchun thawngpang ah cun a thimi 10, 000 leng an phan kho ti a si cang. A voikhatnak lihninhnak hnu in a hnudeuh ah li ai hnin tthanmi a tlawmbik voi 300 hrawng asi ti asi. Cu vialte cu a voikhatnak 8.6 magnitude tluk cun an thawng lo nain magnitude 6-7 hrawnghrang an si hna. Hi tluk hmanh hi tihnung ngaimi, thil tampi a hrawk khomi lihninh asi.

Sipuazi lei sungh zatlaknak

Lihninh-tilet nih thil a hrawhmi tuaktik ah Norway tadinca aftenposten ttialnak ah cun, Norway tangka krone in billion 1000 tal cu asi lai ati. Hi tluk in minung nunnak sungh lawng hmanh siloin an ngeihchiah tamtuk an sungh tik ah, an ram Prime Minister Naoto Kan nih cu Japan nih avoi II nak vawleicung ralpi hnu in kan tonmi sunghzatlaknak ah a chiabikmi asi a ti.    Japan an central bank nih hi sunghzatlaknak nih an sipuazi fak tuk in a den lai ti phan ruangah chawlehnak ai velmi phaisa tumh ding in USD billion 180 hrawng cu bank pawl sin ah tumh ding in a chuah ti a si. Hi phaisa nih zeimawzat cu chawlehnak [market] thazaang a bawmtu asi lai tiah ruah a si. Nikki share zong point 9 hrawng a tum caah EU ram cheukhat zong a hei tleh chih ve.

Mi bawmtu ding ah ralkap ting khat an hman hna

BBC nih a ttialnak ah ni tileh-lihninh ruangah minung  a tlawmbik 500, 000 hmunhma ttial an si- phundang in chim ah cun inn ngei loin a chiah hna. Cucaah hi tluk minung zat hmunhma ttialkam ding cu rian ngan taktak asi. Hi anungmi hna ttialkaam lawng sirih lo, an eidin awk le ngandamnak  ca zong ah buaipi an herh rih fawn lai cu vialte tawlrel dingah le, mithi kawl, a nungmi chanhbawmh, timi a cawlcanghtu dingah hi tluk ralkap hi thlah an si. Ralkap pin ah ramkip in mi bawmchantu- abikin ngandamnak lei zohkhenh thlawpbultu buu tampi ; Red Cross le Doctor Without Border timi pawl hna zong nih an ti khawh tawk in bawmh ve chanh an i zuam hna. Hi minung vialte caah cozah nih tutiang ah a bawmhmi hna theih khawh tawk cu: puan zun 120, 000, ti dur 120, 000, datsi 29, 000 gallons le eiawk rawl tan tampi a bawmh cang hna. Norway zong ah mipi nih phaisa bawmhnak pek kho ve ding in an hun on cang i Røde Kors le Lege Uten Grense timi hna in phaisa in bawmhnak pek khawh asi ve cang.

Nuclear thazaang chuahnak reactor a puak

Nuclear power plant pa 3 tiang a puak cang i, cu nih a chuahpi khawhmi harsatnak cu tuksum asi ko. Hi a puakmi nih radioactive tam/chah tuk  a chuahpi lai caah thil nung nih tuar khawh ding a si lai lo. Radioactive a thian tiang hi a tlawmbik a thla in a rau kho i, vanchiah ah cun kum zeimawzat a rau kho ti asi. Tutiang ah power plant a puahnak pawngkam khuasami minung 200,000 nak tam umnak an thial cang hna. Hi hna caah a kum in umnak thar kawlpiak ding zong cu thil rit taktak pakhat ah a cang.

Cunak in tihnung deuh rihmi cu, minung nunnak/ngandamnak caah tihnung a chuahpi khawhmi kong hi asi. Abikin tulio reactor puahnak he km 100 velchum ah khua a sami thingkung saram phun pawl caah tih a nung khun ti asi. Atu ca lawngah tihnung siloin hmailei caan zeimawzat chung ah cu radia active pawl an um rih lai caah, biapibik in minung nih thli kan i dawp tik ah kanmah ca lawngah tihnung siloin an tefa a chuak ding hna ca tiang ah tih nung asi caah thinphanh dailoin scientist pawl an um lio asi ko. Cozah nih mipi sin zong ah zeitluk in dah tih anun taktak timi kong ah bia an chim ngam lo. Mipi nih an thin a phang sual lai i, mibawmhnak rianttuannak an kan dawntu asi suallai ti an phan caah a si kho men, hnudeuh ah cun an phuan te khawh ko zong in a ruatmi an um. Zeitluk chiatnak dah hi thil nih a chuahpi khawh timi kongah expat pawl ai hmuhning ai lo cio hna lo, cupinah mipi thinlung kan zawtter suallai ti zong khat lei ah phannak a um caah asi ve lai.

Cunglei hmanthlak le adang pawl slide in zohduhmi caah a tanglei ah ka tar chih:

[wppa type=”album” album=”4″ size=”500″][/wppa]

Scroll to Top