By Sui Tha Par T. Hnin (Egersund)
Pathian nih a rak sermi minung, minak, mirang, mingan le miniam, miphun tampi kan si bantukin, kan ruahnak, kan phunglam, zumhnak le biaknak leiah aa cawk mi kan si. Kan biaknak le kan zumhnak cu i dang ko hmanh uh sih law, kan biaknak a hrampi a muru cu dawtnak, inkhawhnak le tthatnak asi. Khrihfa, Muslim, Buddhist, Hindu, Jew kan si zongah kan muru cu aa khat dih ko nain zeiruangahdah kan muru aa khah buin, vawlei cungah buaibainak a tam tuk hnga? Kan thih tik i ruahchannak kan ngeihmi zong a hrampi cu kan i khat dih ko, sihmanhsehlaw zeiruangahdah lai kan nawn i tthatlonak kan tuah hna hnga?
Tanakh, Koran, Bible, Buddha cawnpiaknak le a dangdang ah dawtnak kong tampi aa ttial. Zeiruangahdah dawtnak kan herh le dawtnak nih a chuahpimi theitlai zong cauk tampi ah aa ttial hna. Dawtnak cu kan muru a si ko nain kan i nunpi khawh lo tikah santlaihnak zeihmanh a ngei lo. A parpavuan lawng in kan i daw hna i, chunglei a ra mi dawtnak kan ngei kho taktak hna lo. Lai phungthluk bantukin “Chungthu lengnal” kan tam caah, dawtnak mit in kan i hmu kho hna lo i, kan zumhmi kan Pathian, kan muru cu dawtnak asi ti kha kan nunzia in kan langhter kho hna lo. A phungmen biaknak ruangah voitampi cu kan biaknak a muru ah kan lut kho tawn lo. Kanu le kapa nih an biak ruangah ka biak ve tiin, a ruang um set loin biak kan hman ca le kan biaknak ah i biataknak lungthin le sehchihnak nun kan ngeih lo caah kan nun a tthang kho lo i, kan biaknak nih a kan phanhpinak ding hmun ah phan khawh loin a tanttim ah kan taang tawn.
Midang cungah dawtnak kan ngei kan ti ko hna nain, kan nun kan hromh duh hna lo.
Mi kan thleidan hna, khrihfa nih khrihfa lawng dawt, buddhist nih buddhist lawng dawt tiin kan i la hna. Kan thinlung kan onh duh hna lo i, annih biaknak cu a thimi zumhnak asi tiin zeirello in kan um hna. Biaknak dang pawl cu kan ral bantukin kan hmuh dih hna tikah remlonak a chuak tawn. Pakhat le Pakhat toidornak lungthin kan herh, zeicatiah keimah tinak lungthin nih miphun, ram le biaknak a kan hrawh. Voitampi cu keimah tinak lungthin kan ngeih tikah, midang zeirello in kan um i, a caan ah cun Pathian nakin sang deuh ah kan i ruah tikah, kan Pathian muihmai kan nun nih a langhter kho lo.
Minung kan muihmai, kan ruahnak le kan umtuziaza aa lawh lo bantuk in kan zumhnak zong aa lawh ve lo tikah, pakhat le pakhat karah theihthiamnak le inkhawhnak a herh ngai.
Ruahnak i dan ruangah le biaknak zalontuk ruangah ah theihthiamlonak tampi a chuahpi tawn. Vawlei cungah kan biaknak a hman bik, biaknak tak asi tiah kan i ti cio hna ruangah, i theihthiamlonak a chuahpi. Midang zumhnak kha zeirello in, mihrut, miaa, mitthalo, mah hngallo in mi vialte kan i zoh dih hna. Midang zong an ngakchiat lio in an i tthanpi i, an zumhnak asi ti kha kan philh tawn. Biaknak aa dang mi pawl kha dantatnak an ing dih lai i, kan mah lawng mitha kan si, kanmah lawng paradis, vanram, luatnak hmun ah kan kal lai tiah kan i ti cio dih hna ruangah buaibainak a chuak. Cun kan biaknak le kan zumhmi midang kan chimh tik hna ah, kan muru kha chimh cawnpiak hna loin, dantatnak kong cu kan chimh hmasat ruangah. Midang biaknak cungah ttihnak a chuak i, biaknak hi attha lomi lei ah a hmuh a si tawn.
Biaknak dang pawl nih, kan biaknak a tthatlonak kong an chim tikah, kan biaknak kha ttanh in kan i la, kan el hna le kan i sii hna. Inkhawhnak cu kan muru si ko nain kan i nunpi kho lo. Midang cungah inkhawhnak kan ngeih ah cun umtti khawhnak a chuak. Inkhawhnak nih minung cu kan ruahnak, kan zumhnak, kan i ruahchanmi le kan sining aa dang cio hna ti kha a kan cohlan ter. Ngaihthiamnak nih inkhawhnak a chuahpi. Midang nih kan cungah thiltthalo an tuah tikah ngaihthiam cu a harmi thil a si. Kan kong a kan ceihtik ah siseh, kan cungah tthatlonak khua an khan tikah siseh, kan ral asi ko mi va dawt cu a fawimi thil cu asi lo. Sihmanhseh law pumpak cio nih ngaihthiamnak lungthin kan i ngeih cio hna ah cun inkhawhnak a um lai i, pakhat le pakhat karlak ah daihnak a leng lai.
“Thil ttha tuah law, tthatlonak hrial” ( Koran 31:17 ), karma ( buddhist le hindu ), ” Cucaah tthatnak tuah kha baa hlah uh sih” ( Galati 6:9 ). Zeibantuk biaknak hmanh ah tthatnak tuah cu a kan fial. Thilttha kan tuah tikah a theipar a chuak ding zong fiang tein chimh kan si ko buin zeiruangah dah tthatnak kan tuah khawh hna lo? Thlarau lei tthawnnak kan herh, mah le mah i uk khawhnak kan herh. Kanmah le kanmah kan i uk khawh tikah, tthatlonak hrial cu a fawi deuh.
Mitthalo pakhat ruangah, a mah biaknak aa hrawmmi minung vialte kha huatnak mit in kan zoh dih hna caah remlonak a chuak tawn. A dang an konglam theih set loin, mah mitthalo pa, mah mitthalo nu bantuk an si dih ko tiin, zeirel loin kan um hna. Bianabiaah ISIS ruangah muslim vialte kha kan fuat hna i, muslim an biaknak le an i dirpi mi theihset ttung loin, mitthalo, misual ah kan rel dih hna. Cheukhat cu minung hmuh hmanh in kan hmu hna lo.
Kan duhnak lawngin thil kha siseh ti ruahnak kan ngeihmi cu kan hlawt a herh. Kan duhnak lawngin bia dong seh ti loin, pakhat le pakhat zawnruahnak le kan tthatnak kan i hromh cio hna ding asi.
Zei bantuk biaknak kan ngeih zongah, kan biaknak nih buainak le tthatlonak a chuahpi hna lo, sihmanhsehlaw minung kan nunnak, kan umtu ziaza le kan ruahnak nih buainak a chuahpi. Si cun zeitin dah biaknak i dan buin, vawlei cungah remhnak kan chuah ter khawh lai ti asi ah cun, pumpak pakhat cio nih, keimah tinak lungthin ngeih loin, kan biaknak a muru cu kan i nunpi cio hna i, kan nun kan i hrawmh hna a hau. Aa khar khumhmi biaknak si loin, lunglawm tein pakhat le pakhat kan i cohlan ding asi.
Kan ruahnak, kan muisam, kan miphun, kan sining aa dan cio bantuk in biaknak lei zongah kan i dang cio ve ti kha kan cohlan a herh ngai. Kan biaknak aa dan zongah pakhat le pakhat kan i dawt le kan i chawnh biak thiam a herh. Thil hi kaphnih in zoh khawh le tuaktan khawh a hauh caah upa kan si ah ngakchia kan si ah, a phungmen biaknak siloin kan biaknak a muru cu midang sinah langhter khawh i zuam cio hna uh sih. Dawtnak lungthin kan ngeih cio hna ah cun tthatnak kan tuah kho lai i, tthatlonak le buainak ah inkhawhnak kan ngei hna lai.
(Webmaster’s Note: CCN Celhzuamnak 2016 ah tuahmi capaar ttial zuamnak ah ai telmi pakhat asi. Relphu an si caah kan website ah kan rak taar lengmang rih ko lai.)